Kabakulak, çocukluk çağında sık karşılaşılan ancak aşılamanın azalmasıyla birlikte yetişkinlerde de görülebilen bulaşıcı bir viral hastalıktır. En karakteristik belirtisi kulak altı tükürük bezlerinin (parotis bezlerinin) şişmesidir. Genellikle hafif seyreder, ancak özellikle ergenlik çağındaki erkeklerde testis iltihabı gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Aşı ile önlenebilir bir hastalık olan kabakulak, MMR (Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık) aşısı sayesinde büyük ölçüde kontrol altına alınmıştır. Ancak toplum bağışıklığının azaldığı dönemlerde salgınlara neden olabilir. Bu makalede kabakulak hastalığını tüm yönleriyle ele alacağız.
Kabakulak Nedir?
Kabakulak, Paramyxoviridae ailesinden bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyondur. En sık çocuklarda görülse de, aşılanmamış ya da bağışıklığı düşmüş bireylerde yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.
Hastalığın en belirgin özelliği; kulak altında, çene hizasında yer alan tükürük bezlerinde görülen şişlik ve hassasiyettir. Şişlik genellikle tek taraflı başlasa da kısa sürede diğer tarafa da yayılabilir.
Kabakulak Belirtileri Nelerdir?
Kuluçka süresi genellikle 16–18 gündür. Belirtiler genellikle yavaş gelişir ve hastalığın ilerleyen günlerinde şiddetlenir.
Yaygın belirtiler:
- Hafif ateş
- Baş ağrısı ve halsizlik
- Kulak altı veya çene hizasında ağrılı şişlik
- Yutkunma ve çiğneme sırasında ağrı
- Kas ağrıları
- Ağız kuruluğu
Bazı bireylerde hiçbir belirti gelişmeden hastalık geçirilir. Bu kişiler yine de bulaştırıcı olabilir.
Kabakulak Nasıl Bulaşır?
Kabakulak virüsü, damlacık yoluyla yayılır. Enfekte bireyin öksürmesi, hapşırması ya da konuşması sırasında ortama saçılan virüs, doğrudan solunum yolu veya kontamine eşyalar aracılığıyla bulaşabilir.
Bulaşıcılık özellikleri:
- Bulaşıcı dönem: Semptomların başlamasından 2 gün önce ve semptomlar başladıktan sonraki 5 gün boyunca devam eder.
- Kalabalık ortamlarda, okullarda ve yurtlarda bulaş riski daha fazladır.
Kabakulak Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Kabakulak, MMR aşısı (Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık) ile önlenebilir. Aşı takvimi:
- 1. doz: 12. ayda
- 2. doz: 4–6 yaş arasında
Aşılanan bireylerde hastalığın görülme riski oldukça düşüktür. Ancak bazı durumlarda bağışıklık seviyesi azalabilir. Bu nedenle, sağlık çalışanları ve risk grubundaki yetişkinler gerekirse tekrar aşılanmalıdır.
Kabakulak Tanısı Nasıl Konur?
Tanı genellikle klinik muayene ile konur. Kulak altı tükürük bezlerinde görülen tipik şişlik tanı koymayı kolaylaştırır.
Tanı destekleyici testler:
- Serolojik testler (IgM, IgG): Bağışıklık durumunu ve aktif enfeksiyonu gösterir
- PCR testi: Tükürük ya da idrarda virüsün genetik materyalini saptamak için kullanılır
- Kan tahlili: Lökosit sayısında değişiklik ve enzim yükseklikleri görülebilir
Kabakulak Nasıl Tedavi Edilir?
Kabakulak için spesifik bir antiviral ilaç yoktur. Tedavi tamamen semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir.
Önerilen tedavi yaklaşımı:
- Ateş düşürücü ve ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen)
- Bol sıvı alımı
- Yumuşak, çiğnemesi kolay gıdalar
- Şişliğe soğuk uygulama
- Yatak istirahati
Hasta, bulaştırıcılık süresi boyunca izolasyonda kalmalı ve dinlenmelidir.
Kabakulak Komplikasyonları Nelerdir?
Genellikle hafif geçirilen bu hastalık, bazı bireylerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle ergenlik sonrası erkeklerde testis iltihabı (orşit) riski önemlidir.
Olası komplikasyonlar:
- Orşit: Testis şişmesi ve ağrısı. Nadiren kısırlığa yol açabilir.
- Ooforit: Yumurtalık iltihabı (kadınlarda)
- Menenjit: Beyin zarı iltihabı, nadir ama tehlikelidir.
- İşitme kaybı: Genellikle tek taraflı, kalıcı olabilir.
- Pankreatit: Karın ağrısı ve bulantı ile kendini gösterir.
Yetişkinlerde Kabakulak Görülür mü?
Evet. Aşılanmamış veya bağışıklık seviyesi düşmüş yetişkinlerde de kabakulak görülebilir. Yetişkinlerde hastalık genellikle daha ağır seyreder ve komplikasyon riski daha yüksektir.
- Erkeklerde orşit riski daha fazladır
- Gebelikte geçirilen kabakulak, düşüğe neden olabilir
- İş yaşamı ve günlük faaliyetleri daha fazla etkileyebilir
Aşı durumu bilinmeyen yetişkinler MMR aşısı olup olmadıklarını kontrol ettirmelidir.
Formu doldurun, sizinle hemen iletişime geçelim !
* Verdiğiniz kişisel veri ve iletişim bilgileriniz, Kaş Sağlık Hizmet ve Ürünleri Kimya San. Tic. Ltd. Şti (Kaş Tıp Merkezi) tarafından Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kayıt altına alınır, işlenir ve muhafaza edilir. Detaylı bilgi için kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikamızı* ve aydınlatma metnini* okuyabilirsiniz.
Dahiliye (İç Hastalıkları)
Diabet, tansiyon, astım bronşit, KOAH gibi akciğer, kalp, böbrek , tiroid hastalıklarının teşhis ve tedavisi uzman hekimlerimiz tarafından gerçekleştirilmektedir.
Tüm sağlık sorunlarınıza hızlı ve doğru çözümler üretmek için çalışmaktayız.
Bilgilerim gizli kalacak mı ? Bilgilerimin üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşılma ihtimali var mı ?
Merkezimize başvurunuz ve tedaviniz de dahil olmak üzere size ait tüm bilgiler yasal haklarınız kapsamında (TC Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği RG 01.08.1998,23420 ) tümüyle gizli tutulmaktadır. Üçüncü kişilere hastalığınız ve tedaviniz hakkında bilgi verilmesi mümkün değildir.
